Hundt, Magnus

Introductorium in Aristotelis physica

Leipzig: Wolfgang Stöckel, 20. Juli 1500

Alte, sehr fehlerhafte Zählung auf Bl.2 - 258

• Bibliographic information
• Digitale Sammlung
• ISTC No. ih00555000

×Close

Cite this volume

Please cite this volume by using the following permalink (PURL)

http://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/show/inc-ii-411

Click PURL to copy.

Close

Citation link: http://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/show/inc-ii-411  
URN: urn:nbn:de:tuda-tudigit-4744  
Metadata: METS
IIIF Manifest: http://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/show/iiif/inc-ii-411/manifest.json

 

Download

• normal, 129 MB

Use / Order Overview

Content

• Introductorium universalem Aristotelis phisica
• Prohemium in parvulum phisice...
  • Huc ades ingeniose puer qui Phytia cantes...
• Auspicium commentarij.
  • [Q]uoniamquidem in commentariorum auspicijs soliti sunt maiores quedam premittere generalia...
• De philosophie definitione.
  • Quamquam secundum Tullium in primo officiorum: Omnis que a ratione suscipitur de aliqua re institutio debet a definitione proficisci...
• Digressio de ratione formali consideranda.
  • Formalis ratio considerandi sic describitur a quibusdam, est relatio secundum dici ipsius subiecti ad principia et passiones...
• De obiecto phisice complexo.
  • Duplex est cuiuslibet notitie obiectum ut dictum est scilicet incomplexum de quo satis abunde dictum est.
• Natura est principium et causa movendi et quiescendi...
  • Istud introductorium in universalem Aristotelis phisicam correspondens tribus libris phisice...
• Est est duplex natura alia forma alia materia, magis proprie tamen forma dicitur natura quam materia...
• Continuatio: Tria facit primo dividit naturam analogice in duo scilicet materiam et formam...
• Sunt autem tria principia rerum naturalium scilicet materia et duo contraria, que sunt privatio et forma...
  • Continuatio: Duo intenditur, primo enumerat principia rerum naturalium secundum veritatem peripatheticorum, secundo approbat numerum ratione.
• Materia est primum subiectum uniuscuisuque ex quo aliquod fit cum insit per se et non secundum accidens.
  • Continuatio: Enumeratis principijs rerum naturalium declarat ea specialiter, primo notificando materiam descriptive...
• De substantia materie prime.
  • An materia prima possit esse et subsistere sine forma et videtur primo quod sic quia quecunque realiter distinguuntur unum potest esse sine alio...
• De appetitu materie.
  • Appetitus materie est eius imperfectio et tendentia a sive inclinatio ad formam tanquam ad perfectionem...
• Privatio est carentia forme alicuius cum aptitudine materie ad ipsam...
  • Continuatio: secundum principium rei naturalis primo describit, secundo declarat et exponit, tertio declarationem autoritate aresto...
• Forma est que dat esse rei.
  • Continuatio: Pro speciali declaratione tertii principij rerum naturalium tria facit, primo duplici notificatione describit...
• An omnes forme naturales educantur de potentia materie.
  • Duo sunt premittenda ante determinationem huius questionis, primo quod sit formam educi de potentia materie...
• An eadem forma possit esse in diversis materijs.
  • De hac questione ut refert plusquam commentator secundo regni... est duplex opinio, prima tenet quod non, quia unius forme unica est materia determinata...
• Nota quedam sunt sibquanvicem (?) cause sed non eodem modo ut labor est causa efficiens sanitatis...
• Continuatio: Determinat de causis a posteriori tripliciter, primo quo ad proprietates...
• Fortuna est causa per accidens eorum que fiunt non propter hoc extra semper et frequenter in habentibus propositum.
• Continuatio: in hoc capitulo determinat de causis per accidens tripliciter, primo describit fortunam...
• Nota quod in bis que fiunt propter hoc sive fiunt a proposito sive a natura contingit fieri errorem faciendo plus vel minus...
  • Continuatio: determinatis causis per se et per accidens incipit determinare de effectibus causarum...
• De eunuchis et prematuritate.
  • Eunuchi sunt triplices scilicet voluntarij et illi proprie appellantur eunuchi, violenti qui dicuntur spadones et naturales...
• Motus est actus entis existentis in potentia secundum quod huiusmodi...
  • Continuatio: declaratis his que in primo et secundo phisicorum docenter accedit ad ea que traduntur in 3° phisicorum
• Item ad unum motum numero continuo tria exiguntur, cilicet (!) unitas mobilis...
• Continuatio: determinat de unitate motus tripliciter, primo enumerat ea que requiruntur ad ipsam unitatem...
• Declaratio exemplaris et dubiorum determinatio patet sufficienter ex dictis.
  • Item aliquid movetur per se ut subiectum motus aliquod per accidens et hoc dupliciter...
• Continuatio: determinat de comparatione motuum tripliciter, primo de comparatione motuum ad mobilia...
• Motuum alius naturalis et est cuius principium intra se est natura et talis est in principio remissus...
• Motus violentus dividitur in pulsionem, tractionem, vectionem et vertiginem...
  • Continuatio: in hoc capitulo primo subdividitur tertium membrum dicte divisionis scilicet motus violentus in quatuor species...
• .
• Quies est privatio motus in isto de cuius aptitudine est ut moveatur non tamen est actu motum...
  • Continuatio: determinat de quiete que privative opponitur motui tripliciter, primo describit ipsam....
• Infinitum est cuius quantitatem accipientibus semper est aliquid extra accipere...
• [Continuatio:] determinat de infinito tripliciter, primo descriptive...
• Locus est ultima superficies corporis continentis immobilis primum...
• Continuatio: de passionibus extrinsecis entis mobilis de quibus in quarto phisicorum dicitur...
• Tempus est numerus motus secundum prius et posterius.
  • Continuatio: determinando de tempore tria facit, primo describit ipsum et declaradiones (!)...
• Etiam tempus est motus regularissimus numeratus ab anima secundum prius et posterius.
• Continuatio: declarata dicitur omne temporis que se habet ut principium dem..riationis...
• Et sicut ipsum mobile quod fertur vel movetur in motu suo unum et idem est ens...
• Continuatio: declarata quiditate temporis tribus divisionibus, de ipso nunc tribus modis determinatur, primo de ipsius entitate...
• Item aliquod dicit esse in tempore quatuor modis, primo sicut in subiecto et sic passiones temporis sunt in tempore...
• Continuatio: declaratis quiditatibus temporis et nunc ostendit primo que et quot modis sunt in tempore...
• Secundus tractatus introductorij.
  • In terris genitore carnes celo sine matre...
    • [E]lementum dicitur multis modis, unomodo quod est principium artis complexum ut omne totum est maius sua parte...
• Et sunt quatuor scilicet ignis, aer, aqua, terra, que determinantur quatuor qualitatibus, primis que sunt caliditas, frigiditas, humiditas, siccitas.
• Continuatio: post divisionem elementi primo dividit ipsum in quatuor species...
• Nota humiditas est causa grossitiei quia inducit grossitiem humoris...
  • Continuatio: tria dicit textus in presenti capitulo, primo ponit proprietates qualitatum passivarum...
• Generatio est duplex scilicet simplex et secundum quod, simplex est generatio substantie...
• [Continuatio:] declaratis divisione diversione et proprietatibus et comparationibus elementorum accedit ad transmutationes...
• Augmentatio est motus a minore quantitate ad maiorem, diminutio est motus a maiore quantitate ad minorem...
  • Continuatio: determinat de augmentatione et diminutione que etiam quodadmodum concurrunt...
• Ad actionem et passionem requiritur contractus...
• Continuatio: quia transinutationes elementorum non fiunt sine actione et passione...
• Tertius tractatus introductorij.
  • Corda hominum lustres te nostant ex animabus...
    • [A]nima est actus primus corporis organici phisici vitam habentis in potentia.
• Potentia anime dividitur in vegetativam, sensitivam, appetitivam secundum locum motivam...
  • Continuatio: quia res perfecte cognoscitur cum secundum naturam et proprietates eius scitur ut patet...
• Virtus vegetativa dividitur in suas potentias que sunt tres scilicet nutritiva, generativa et augmentativa...
• [Continuatio:] determinat de potentiis anime in speciali et primo de vegetativa que via generationis est prior...
• Item sensuum duo sunt magis necessarij scilicet gustus et tactus...
  • Continuatio: Enumeratis sensibus exterioribus et his que requiruntur ad sensationem ponit differentias ipsorum, primo ex parte utilitatis sive necessitatis...
• Potentie anime sensibilis, quedam sunt apprehensive, quedam motive et different sensitiva a vegetativa...
  • Continuatio: determinando de potentia sensitiva duo facit in presenti capitulo, primo ponit divisionem eius generalem...
• Apprehensivarum quedam sunt deintus quedam deforis apprehensive, deforis dicuntur que rem deforis apprehendunt...
• Continuatio: tria facit in hoc capitulo, primo subdividit potentiam sensibilem apprehensivam et describit membra...
• Obiectum visus est visibile, ad visionem autem requiritur medium illuminatum...
• Obiectum auditus et sonus qui fit in aere ex collisione duorum corporum fortiter adinvicem percussorum violenter et velociter...
• Continuatio: determinat specialiter de potentia auditiva ostendendo quod est obiectum eius medium et organum...
• Obiectum olfatus est odor resolutus per calorem a re odorifera cuius medium est aer vel aqua...
  • Continuatio: potentiam olfactivam tribus declarat, primo ponit eius obiectum...
• Obiectum gustus est sapor cuius medium est duplex scilicet intrinsecum ut caro porosa in superfitie lingue que reddit saporem suum...
  • Continuatio: determinat de substantibus qui sunt necessarij animalibus specialiter, et primo de gustu...
• Tactus potest notari ab eo quod sentit et sic est unus sensus cuius obiectum est tangibile...
  • Continuatio: determinat finaliter de tactu quo ad eius entitatem, obiectum, organum et medium dicens primo de entitate...
• Potentie apprehensive deintus sunt quinque scilicet sensus communis, imaginatio formativa sive phantasia estimativa et memoria.
• Continuatio: De sensibus interioribus dupliciter determinat, primo generaliter ponendo numerum eorum secundum opinionem Avicenne in sexto naturalium...
• Virtus motiva est duplex, quedam est motiva motu natali que movet secundum apprehensionem...
• Continuatio: Declaratis virtutibus sensitis, primo dividit virtutem motivam ad divisionem motus in naturalem et animalem...
• Post potentias rationales in homine sequitur potentia rationalis que non utitur corpore...
• Continuatio: Declaratis potentijs sensitis apprehensivis et motis accedit autor introductorij sive isagoge potentias rationales de quibus triplicter determinat, primo de existentia earum...
• Potentia rationalis alia est cognitiva alia motiva...
• Continuatio: quattuor facit in hoc capitulo, primo dividit potentiam rationalis in duas partes...
• Item intellectus dividitur secundum divisionem obiecti in speculativum...
• Continuatio: in hoc capitulo autor tria facit, primo dividit intellectum possibilem...
• Item intellectus alius est in habitu qui cum vult potest intelligere...
• Exhortatio libelli ad studiosum naturalis philosophie scholarem.
  • [S]cio studiosissime lector te non latere humana opera caduca, imperfecta et mortalia existere...
• Index Isagoge utilitatem et que continentur ostendens.
• Hos commentarios pro scholarium studii Liptzensis fructu a magistro Magno Hundt Parthenopolitano etc. principis Collegii collegiato editos et fideliter collectos impressit in oppido Liptzensis circumspectus vir Wolfgangus Steckel de Monaco, decimotertio calendas Augusti, anno salutis christiane millesimoquingentesimo.
• Einband und Fragmente