Bonifacius VIII, Pont. Max. (formerly Benedetto Gaetano): Liber sextus Decretalium (with gloss of Johannes Andreae). Ed: Sebastian Brant. Add: Johannes Andreae: Super arboribus consanguinitatis et affinitatis. Clemens V: Constitutiones; the 'Summaria' and 'Divisiones' of Andreae, Dominicus de Sancto Geminiano, and others; and the 'Decretales extravagantes (Basel: Johann Froben, 1 Sept. 1494)

Bonifacius VIII, Pont. Max. (formerly Benedetto Gaetano)

Liber sextus Decretalium (with gloss of Johannes Andreae). Ed: Sebastian Brant. Add: Johannes Andreae: Super arboribus consanguinitatis et affinitatis. Clemens V: Constitutiones; the 'Summaria' and 'Divisiones' of Andreae, Dominicus de Sancto Geminiano, and others; and the 'Decretales extravagantes

Basel: Johann Froben, 1 Sept. 1494

Bibliographic information
Digitale Sammlung
ISTC No. ib01008000

Citation link: http://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/show/inc-ii-851
URN: urn:nbn:de:tuda-tudigit-24876
Metadata: METS
IIIF Manifest: http://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/show/iiif/inc-ii-851/manifest.json

Use / Order Overview

Content

Sextus decretalium cum certis additionibus Johannis Andree.
Circa lecturam arboris diversis olim diversum modum tenentibus Johannem de deo hispanus...
Sexti libri decretalium in concilio Lugdunensi per Bonifatium octavum editi sompilatio illustrata summulis...
- [B]onifa[tius episcopus servuus servorum dei. dilectis filiis doctoribus et scolaribus universis bononis commorantibus salutem et apostolicam benedictionem...]
De summa trinitate et fide catholica.
- Fideli ac devota professione fatemur quod spiritussanctus eternaliter ex patre et filio non tamquam ex duobus principiis...
Causa ab apostoloca sede vel eius legato committi debent dignitatem obtinentibus...
- Statutum quod circa iudices a se deputandos nuper edidimus cum que[dam contenta in eo...]
De consuetudine.
- Pretextu consuetudinis etiam iurate vel quantocumque tempore observate non possent nisi unicum personatum dignitatem vel aliud perpetuum officium simul...
  - Consuetudinem quam in vestra ecclesia servatam asseritis tanto tempore quod in contrarium memoria non existit...
Electus ante confirmationem administrare non debet per se vel per alium in totum vel in partem sun quocumque colore qui contrafecerint...
- Avaritie cecitas er damnande ambitionis improbitas aliquorum animos occupantes eos in illam temeritatem impellunt...
Glosa prima dividit et summat totum textum vide eam.
Fundamenta militantis ecclesie in montibus sanctis propheta rememorans per montes apostolos et predicatores patenter insinuat...
Monachus in abbatem eligi non potest nisi sit expresse professus ad dignitatem autem episcopalem et in seculari et regulari ecclesia talis eligi poterit.
- Nullus relogiosus ad abbatiam seu prelaturam sue vel alterius religionis decetero [eligatur nisi antea fuerit ordinem regularem expresse professus.]
Procurator ad appellandum non est idoneus secundum formam ut circa...
- Procurator ad appellandum contra electionem postulationem aut provisionem alicuius, non aliter idoneus de cetero reputetur quam si omnia que in formam obijcere vel personas...
De renuntiatione.
- Quoniam aliqui curiosi disceptantes de hiis que non multum expediunt et plura sapere quam oporteat...
De filiis presbiterorum et aliis illegitime natis.
- Cum illegitime natis dispensant episcopi in minoribus ordinibus et beneficio sine cura dummodo sit tale in quo alius dispensare possit...
  - Is qui defectum patitur natalium ex dispensatione potest episcopi licite si ei aliud canonicum non obstat ad ordines promoveri minores et obtinere beneficium cui cura non imminet animarum...
De officio legati.
- Legati non cardinales sine speciali mandato iure legationos beneficia conferre non possent...
  - Officii nostri debitum remediis invigilat subditorum quia dum eorum excutimus onera dum scandala removemus...
De maioritate et obedientia.
- Capitulum vel is ad quem administratio pertinet vacante sede eos absolvet quos absolvere posset episcopus...
  - Episcopali sede vacante potest capitulum sei is ad quem episcopalis iurisditio [tunc temporis noscitur pertinere...]
De his que vi mutue sue causa fiunt.
- Excommunicationis suspensionis vel interdicti, absolutio vel revocatio per vim exorta non tenet.
  - Absolutionis beneficium ab excommunicationis sentetntia vel quacunque revocationem ipsius aut suspensionis seu etiam interdicti per vim vel metum extorta...
De judiciis.
- Judex delegatus nin habens ad hoc spirituale mandatum a papa non potest compellere partem ut personaliter coram eo compareat nisi ex rationabili causa.
  - Iuris esse amniguum non videtur iudicem delegatum qui a sede apostolica mandatum ad hoc non receperit spirituale...
De dolo et contumacia.
- Actor contumax condemnatur in expensis nec citatur ulterius ad sui petitionem reus nisi caveat de veniendo.
  - Actor qui ad terminum venire ad quem citari adversarium fecerat non curavit...
De exceptinibus (!).
- Sex sunt dicta huius decretum, primo ponit arengam et ius antiquum et constitutionis causam...
  - Pia consideratione statuit mater ecclesia quod maioris excommunicationis excepcio in quacunque parte iudiciorum opposita lites differat et repellat agentes...
De appellationibus.
- Appellans ad papam in iudicio vel extra appellare debet in scriptis et causam exprimere et apostolos petere...
Cordi nobis est lites minuere et a laboribus relevare subiectos.
Incipit liber tertius de vita et honestate clericorum.
- Clericus ioculator anno vel tertio monitus non desistens ipso iure perdit privilegium clericale.
  - Clerici qui clericalis ordinis dignitati non modicum detrahentes seu ioculatores seu goliardos faciunt aut bufones...
Receptus auctoritate pape etiam ad mandatum alterius preferendus est aliis in prebenda...
- Hii qui auctoritate apostolica in aliqua ecclesia in canonicos sunt recepti debent in prebendarum assecutione ceteris anteferri...
De clerico egrotante.
- Datio coadiutorum episcoporum et suorum superiorum est de maioribus causis et spectat ad solum papam...
- Pastoralis officii debitum exequentes declaramus coadiutorium episcoporum et superiorum prelatorum dationem, intelligendam esse de causis maioribus...
An sede vacante aliquid innovetur.
- Collatione communiter ad episcopum et capitulum pertinente uno ipsorum effecto inhabili alter confert...
- Si ad episcopum et capitulum communitrt pertineat collatio prebendarum, mortuo episcopo vel a beneficiorum collatione suspenso, poterit capitulum vacantes conferre prebendas...
De decimis.
- Populus ut ecclesiis iura debita persolvat est in predicationibus et aliis exhortandus...
  - Discretioni vestre mandamus districtius inhibentes ne talia que audientes a decimarum seu aliarum rerum ecclesiis debitarum solutione retrahant...
De religiosis domibus.
- Non licet novum ordinem vel religionem aut habitationis nove religionem creare et assumere...
  - Religionum diversitatem nimiam ne confusionem induceret generale concilium consulta prohibitione vetavit.
De immunitate ecclesiarum cimiteriorum et aliorum locorum religiosorum.
- Seculares potestates ab ecclesiis vel ecclesiasticis personis tallias vel exactiones pro rebus bel possessionibus acquisitis vel acquirendis exigere non persunant...
  - Quia nonulli absentes temporale dominium vel potestatis gerentes officium secularis, libertatem et immunitatem ecclesiasticam ledere ac minuere tanquam honoris et privilegii ecclesiarum invidi moliuntur...
Incipit liber quartus de sponsalibus et matrimoniis.
- Sponsalia pura et certa ex consensu valida licet alias nullam inducant publicam honestatem...
  - Ex sponsalibus puris et certis etiam si consanguinitatis affinitatis frigiditatis religionis aut alia quavis (!) ratione sint nulla...
Incipit liber quintus de accusationibus, inquisitionibus et denuntiationibus.
- Ex confessione coram delegato inquirente super certis criminibus deputato facta punitur confitens...
  - Postquam coram eo qui contra te super certis criminibus inquisitor fuerat deputatus eadem crimina fuisti confessus...
De scismaticis.
- In prima parte ponit arengam usque ad verbum (?) videlicet in qua dicit quod colunnensus Iacobus et Petrus olim cardinales et filii Iohannis fratris...
  - Ad succidendos infructuosos palmites pestiferos et nocivos quos quasi ficus fatua, domus de columna produxit nescentes in semitis iustitie dirigere gressus suos ad cor reverti et agere penitentie dignos fructus...
De iniuriis et damno dato.
- Represalie contra personas ecclesiasticas concedi vel concesse non debent extendit contra facientes nisi revocent infra mensem singulares sunt excommunicati universitates interdicte.
  - Et si pignorationes quas vulgaris elocutio represalias nominat in quibus alius pro alio pregravatur tanquam graves legibus et equitati naturali contrarie civili sint prohibite.
Episcopi nullam penam interdicti vel suspensionis incurrunt nisi in sententia sint expressi.
- Quia pericolosum est episcopis eorum superioribus propter executionem pontificalis officii...
De verborum significatione.
- Declarat hic Innocentius quid significet verbum privilegii recepimus vos in proprios filios ecclesie romane et quis locus dicatur esse desertus...
  - Veniens etc. Per illa verba privilegii in speciales et proprios ecclesie romane filios vos recepimus dictos fratres exemptos non intelligi...
Ratihabitionem retrotrahi et mandato non est dubium comparari.
Plus semper in se continet quod est minus.
Sexti decretalium opus una cum apparatu atque additionibus ex novellis a Johannis Andree viri disertissimi collectis, in urbe Basileinsis opera atque industira Johannis Froben de Hammelburg diligenter impressum, felici sine consummatur.
Constitutiones Clementinarum.
Incipiunt constitutiones Clementis pape quinti edite in concilio apud Viennam anno domini M.cccxi et xii celebrato, una cum apparatu domini Johannis Andree.
- [I]ohannes episcopus servus servorum dei dilectis filiis doctoribus et scholaribus universis Bononie commemorantibus saltem et apostolicam benedictionem.
De summa trinitate et fide catholica.
- Fatetur concilium unicum dei filium in essentia dei eternaliter subsistentem verum corpus humanum assumpsisse de virgine...
  - Fidei catholice fundamento preter quid teste apostolo nemo potest aliud ponere firmiter inherentes...
Cetus cardinalium sede vacante iurisditionem papalem non exercet nisi inquantum permittit...
- De romani electioni pontificis indeterminata opinionum diversitas aliquid possit obstaculum vel dilationem afferre...
De renuntiatione.
- Renuntiatio dignitatis vel beneficii facta per procuratorem ad hoc constitutum tenet, licet prius procurator fuerit revocatus...
  - Cum illusio et variatio in personis ecclesiasticis maxime sint vitande presenti constitutione sancimus...
De restitutione in integrum.
- Ecclesia probans se lesam per lapsum temporis ad illud tempus tamen restituitur et infra quadriennium a tempore lesionis.
  - AB ecclesia adversus lapsum temporis in quo se lesam affirmat in integrum restitutio...
De judiciis.
- Constitutio Bonifatii que habet quod citationes etiam extra dies dolennes publice facte de mandato pape in audientia litterarum apostolicarum...
  - Dudum Bonifatius papa octavus predecessor noster constituit ut citationes auctoritate apostolica de personis quibuscunque ac etiam undecumque instar edictorum in albo pretoris propositorum...
De probationibus.
- Verba litterarum apostolicarum quibus papa proprium factum narrat plene probant si super illis gratia vel intentio pape fundatur.
  - Litteris nostris quibus nos dignitates quaslibet seu beneficia collationi noster vel sedi apostolice reservasse aut resignationem beneficii alicuius recepisse vel recipiendi potestatem...
De appellationibus.
- Valet appellatio coram maiore parte plurimum iudicium sed appellato est appellato delatio...
  - Si a iudicibus duobus aut pluribus fuerit appellandum quia forte de facili eorum presentia simul haberi non posset liceat coram ipsis vel maioribus parte ipsorum appellare et apostolos petere separatim...
De vita et honestate clericorum.
- Punit clericos coniugatos et alios personaliter et publice carnificum et tabernariorum officium exercentes...
  - Diocesanis locorum districte precipimus ut clericos carnificum seu macellariorum aut tabernariorum officium publice et personaliter exercentes nominatim et tertio moneant...
De rerum permutatione.
- Colatio de beneficiis causa permutationis vacantibus facta aliis quam permutantibus non tenet.
  - Ne concessione iuris utentibus presertim circa spiritualia illu[datur...]
De regularibus et transeuntibus ad religionem.
- Professi ordinum mendiantium etiam licite transeuntes ad non mendicantes...
  - Ut professores cuiusvis paupertatis ordinis eo libentius in qua vocati sunt vocatione persistere transeuntesque ad non mendicantium ordinem in eodem conversari quietius studeant...
De iurepatronatus.
- Si persitatis ad ecclesias per patronos ecclesiasticos in quibus ipsi si consueverunt omnia supportare non assignaverunt infra terminum...
- Ut constitutio que ad ecclesiam aliquam quamvis etiam ad exemptorum presentationem admitti consuetudine non obstante contraria prohibet...
De consanguinitate et affinitate.
- Scienter contrahens matrimonium in gradu consanguinitatis vel affinitatis prohibito...
  - Eos qui divino timore postposito in suarum periculum animarum scienter in gradibus consanguinitatis vel affinitatis constitutione canonica interdictis aut cum monialibus contrahere...
De homicidio voluntario vel casuali.
- Furiosus infans vel dormiens hominem mutilans vel occidens nin efficitur irregularis nec etiam ille qui aliter mortem visitare nequiens...
- [Si furiosus aut] infans seu dormiens hominem mutilet vel occidat nullam ex hoc irregularitatem incurrit...
De penitentiis et remissionibus.
- Damnatis ad mortem hoc petentibus penitentia concedi debet nec vales contraria consuetudo...
  - Cum secundum statuta canonica ultimo deputandis supplicio, negari si petnat non debeat penitentie sacramentum abusum damnabilem quibusdam partibus...
Incipiunt decretales extravagantes que emanarunt post Sextum.
- De electione et electi potestate.
  - Iniuncte Bonifatius octavus nobis debitum servitutis exposcit ut qui ad reformandos in clero mores et actus solterter intendimus...
De rebus ecclesie non alienandis.
- Ambitiose cupiditati illorum precipue qui divinis et humanis affectati damnatione post posita immobilia et preciosa mobilia deo dicata...
De penitentiis et remissionibus.
- Antiquorum habet fida relatio quod accedentibus ad honorabilem basilicam principis apostolorum de urbe concesse sunt magne remissiones et indulgentie peccatorum.
Macrobii in libro de dei [...] qui tandem ad finem huius operis Clementis totiusqie iuris canonici cursum et completionem feliciter et salubriter perduxit Johannem Froben de Hammelburg Basilee impressioni (!) operam dantem regnante Maximiliano rege Romanorum inclyto anno salutis M.cccc.xciiii, kalendis Septembris. Lector vale.
Einband und Fragmente

Cite this volume

Content

Send a message