Durantis, Guilelmus

Rationale divinorum officiorum

[Straßburg: Georg <Husner>], [ca. 1479]

• Bibliographic information
• Digitale Sammlung
• ISTC No. id00421000

×Close

Cite this volume

Please cite this volume by using the following permalink (PURL)

http://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/show/inc-iv-119

Click PURL to copy.

Close

Citation link: http://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/show/inc-iv-119  
URN: urn:nbn:de:tuda-tudigit-9024  
Metadata: METS
IIIF Manifest: http://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/show/iiif/inc-iv-119/manifest.json

 

Download

• normal, 171 MB

Use / Order Overview

Content

• Incipit rationale divinorum officiorum Guilhelmi Minatensis ecclesie episcopi.
  • Quecumque in ecclesiasticis officiis rebus ac ornamentis consistunt, divinis plena sunt signis atque misteriis...
• Incipit liber primus de ecclesia et ecclesiasticis locis et ornamentis et de consecrationibus et sacramentis.
  • De ecclesia et eius partibus.
    • Prius est ut de ecclesia et eius partibus videamus. Notandum est ergo quod ecclesiarum alia est corporalis in qua videlicet divina officia celebrantur...
• • De altari.
    • Altare in ecclesia propter tria fit prout substantia eius de dedicatione dicetur. Sciendum autem est quod Noe primus, deinde Ysaac Abraam et Iacob altaria edificasse leguntur...
  • De campanis.
    • Campane sunt vasa enea in Nola civitate Campanie primo inventa, maiora itaque vasa campane a Campania regione minora vero nole a Nola civitate dicuntur...
  • De altaris consecratione.
    • Non solum ecclesia verum etiam altare consecratur et hoc propter tria. Primo ad sacramentum deo ibi offerendum...
  • De ecclesiasticis sacramentis.
    • Circa ecclesiastica sacramenta notandum est quod secundum Gregorius sacramentum est in aliqua celebratione cum res gesta...
• Incipit liber secundus de ministris et ordinibus ecclesiasticis et de eorum officiis.
  • In hac secunda parte de ministris et ordinibus ecclesiasticis eorumque officiis tractare previdimus premittentes quod tres sunt secte famose videlicet gentilium Hebreorum...
• • De cantore.
    • Nonnulli cecitate ignorantie ducti cantoratum de minoribus esse automant ordinibus pro eo quod ut iam premissum est in quibusdam canonibus...
  • De episcopo.
    • Propter ea que specialiter officio episcopali incumbunt, episcopatus inter ordines in sacris canonibus connumeratur...
• Incipit liber tertius de indumentis seu ornamentis sacerdotum atque pontificium et aliorum ministrorum.
  • In quotidiano usu non est vestibus sacris utendum ad notandum quod sicut mutationem habitus secundum litteram facimus, ita et secundum spiritum agamus...
• • De manipulo.
    • Quia vero mentibus bene compositis et divino cultui mancipatis sepe subrepit accidia que quodam corpore reddit animum dormientem...
  • De anulo.
    • Anulus est fidei sacramentum quo Christus sponsam suam sanctam ecclesiam subarravit, ut ipse de se dicere valeat anulo suo subarravit me...
  • De indumentis legalibus seu ve te.
    • Quoniam minus plene rem significatam humana fragilitas apprehendit si penitus rem significantem ignorat...
• Liber quartus de missa et singulis que in missa aguntur.
  • Inter cuncta ecclesie sacramenta illud constat esse precipuum quod in misse officio supra mensam sacratissimi celebratur altaris, illud ecclesie representans convivium...
• • De quinque psalmis quos pontifex celebraturus dicit.
    • Celebraturus pontifex missarum solemnia quosdam psalmos et orationes ex institutione celestim...
  • De confessione.
    • Priusquam sacerdos vel episcopus gradus altaris ascendat et antequam sacrum ordiatur officium, ad seipsum revertens inclinat se ante altare...
  • De salutatione ad populum.
    • Angelico himno finito sacerdos ad populum se volvens illum salutat dicens Dominus vobiscum...
  • De epistola.
    • Oratione finita dicitur epistola que significat doctrinam apostolorum. Eleganter autem illam precedit oratio quia legitur Luce x. capitulo Rogate dominum...
  • De prosa seu sequentia.
    • Post alleluia prosa seu sequentia dicitur, quod est similiter canticum exultationis, ad notandum geminam glorificationis stolam quam sancti accipient...
  • De simbolo.
    • Evangelio lecto mox cantatur alta voce simbolum illud scilicet Credo in unum deum, quia enim corde creditur ad iustitiam...
  • De manuum ablutione.
    • Priusquam sacerdos offerat manus iterum lavat quamvis prius dum vestibus se ornaret lavisset...
  • De secunda thurificatione.
    • Oblatione mistica de qua premissum est suscepta, statim adoletur incensum per quod illud innuitur quod statim subscribitur a Iohanne in evangelio...
  • De secreta seu canone misse.
    • Post acclamatum preconium sequitur secretum silentium in quo et misse canon devote dicitur et sacrum misterium peragitur...
  • Quarta pars canonis.
    • Hanc igitur oblationem, quarta pars, et hoc dicendo sacerdos in quibusdam ecclesiis profunde se inclinat, sane legalis pontifex orans...
  • Septima pars canonis.
    • Simili modo etc., septima pars, licet sub utraque specie sumatur utrumque scilicet corpus et sanguis, utraque tamen species consecratur...
  • Octava pars canonis.
    • Unde et memores etc., octava pars, quia dominus ipse preceperat in capitulo. Simili modo etc. ut hec in sui memoriam faceremus...
  • De pater noster.
    • Secundum eos que dicunt quod tertia pars misse que dicitur postulationes incipit hoc Oremus preceptis salutaribus etc. et quod durat usque ad collectas...
  • De resumptione patene.
    • Quia post passionis tristitiam ad resurrectionis gaudium pervenitur iuxta illud, ad vesperum demorabitur fletus et ad matutinum letitia...
  • De pacis osculo.
    • Postquam dominus salutavit apostolos ut premissam est iterum dixit eis pax vobis, ostendens quod non solum pacem habere in ore...
  • De benedictione novissima.
    • Altari seu humero osculatis episcopus vel sacerdos populum benedicit, rite quidem post communionem benedicitur...
• Liber quintus de divinis officiis tam nocturnis quam diurnis in genere incipit.
  • Legitur in Exodo xxv. capitulo in fine dominum dixisse ad Moysen Omnia fac secundum exemplar... quo circa conformari nos convenit illi celesti Hierusalem...
• • Antiphone quoque in singulis horis ex institutione beati Ambrosii dicuntur pro eo quod beatus Ignatius tertius a beato Petro Antiochenus episcopus audisse legitur in tripartita historia...
  • De nocturnis.
    • Licet ecclesiastica officia a vesperis incipiant iuxta illud de vespera in vesperam celebrabitis sabbata vestra, quia tamen ordo conveniens est...
  • De laudibus matutinis.
    • Sunt nonnulli qui Hesdre ordinem sequentes, de quo in principio huius partis dictum est matutinas laudes a nocturnis dividunt...
  • De prima.
    • Postquam de nocturnali premissum est officio, convenit aliqua dicere de diurno et primo de hora prima, in qua deum laudare debemus...
  • De nona.
    • Hora nona Christus clamans emisit spiritum, mori enim voluit pro homine illa hora in qua homo de paradiso expulsus est et in eadem hora per mulierem et lignum redemit...
• Incipit sexta pars de officiis dominicarum specialiter et quarundam feriarum et festivitatum domini et ieiuniorum quattuor temporum.
  • In proxima parte precedenti de divinis officiis in generali diximus nunc autem de specialitatibus et diversitatibus eorundem per anni circulum ostendamus videlicet de officiis dominicarum...
• • De prima dominica adventus domini.
    • Prima dominica de adventu que est quarta a natali domini et in qua secundum quosdam inchoatur officium adventus pertinet ad spirituales et immo in ea innovantur cantus...
  • De officio quarte ferie.
    • Nunc ad huius diei officium redeamus, si quidem in hac quarta feria examinantur ordinandi an sint ydonei ad suscipiendis ordines vel non...
  • De dominica infra octavas natalis domini.
    • In dominica que intercidit infra octavam natalis domini cantatur de nativitate domini, unde introitus misse est Dum medium silentium tenerent...
  • De octava epiphanie.
    • In octava epiphanie in omni cantu et in lectione Esaie que legitur pro epistola Domine deus meus agitur de baptismo...
  • De officio septuagesime.
    • Nunc de officio presentis dominice aliqua dicamus, sane ut premissum est filii Israel servierunt lxx annis regi Babilonis et postea liberati redierunt in Hierusalem...
  • De quinta feria.
    • Sequitur de quinta feria. Siquidem invitati sunt omnes in precedenti die sicut ibi dictum est ad penitentiam, sed quia penitentia consistit in tribus scilicet in oratione ieiunio...
  • De tertia dominica quadragesime.
    • Tertia dominica est confessionis et quarta refectionis. Sicut enim supradictum est, dominus in prima dominica quadragesime armavit militem suum...
  • De quarta feria.
    • Sequitur quarta feria, que est cathezizandorum, quia eo die ducuntur ad ecclesiam cathecumini et cathezizantur id est instruuntur et hoc est tertium scrutinium...
  • De dominica sexta in ramis palmarum.
    • In dominica ramis palmarum et in passione domini legitur Hieremias duplici ratione, prima quia ipse manifestius de passione domini prophetisavit...
  • • Sequitur de diurno huius diei officio videre, et quidem hec quinta feria insignitur sacramentis tum ab ecclesia tum a domino institutis...
    • Tertio seriatim misse huius diei officium prosequamur, sane in persona penitentium cantat ecclesia in principio misse Nos autem gloriari...
  • De sabbato sancto pasche.
    • Sequitur videre de sabbato sancto pasche. Sane sicut deus operibus creationis mundi in sex diebus completis in septima requievit ab omni opere...
  • Quarta loco de benedictione fontium seu baptismi dicturi premittimus quod ideo fit hac die baptismus, quia in eo consepulti sumus Christo...
  • Sexto loco de confirmatione dicamus. Siquidem post baptismum sequitur spirituale signaculum scilicet confirmatio ..
  • De sancto die pasche.
    • Sequitur videre de festo paschali, de quo primo aliqua generalia premittemus, consequenter vero de nocturno huius diei officio, postmodum de diurno aliqua supponemus...
  • De septem diebus post pascha.
    • Hec prima septimana paschalis temporis licet communiter vocetur septimana in albis, tamen sequens magis proprie vocatur in albis...
  • De secunda feria post pascha.
    • Quia per gloriam resurrectionis implevit dominus que promisit in vetero testamento, ut videlicet introduceret nos in terram fluentem lac et mel...
  • De quarta dominica.
    • In quarta etiam dominica invitamur ad iubilum et spiritualiter invitantur ad hoc gentes, unde introitus sumptus est de psalmo invitante...
  • De vigilia pentecostes.
    • Sequitur de vigilia pentecostes, in qua sicut in vigilia pasche celebratur baptisma, quia iste due festivitates sunt maiores et magis necessarie inter omnes...
  • De octava pentecostes.
    • In plerique locis in octava pentecostes fit festum sancte trinitatis. Postquam enim celebrata est festivitas patris in nativitate, quia nativitas dicitur festivitas patris...
  • De dominica octava.
    • Sequitur octava dominica in qua docet nos ecclesia vitare omnem vanitatem, hic enim debet esse effectus doctrine in nobis, quia doctrina docet nos fieri spirituales...
  • De dominica xviii.
    • Dictum est in precedenti dominica quod debet homo se ponere in novissimo loco ut ponatur in primo sicut sunt prelati...
• Incipit liber septimus de sanctorum festivitatibus.
  • Postquam de divinis officiis in genere atque de dominicis et de festivitatibus ad dominum pertinentibus in specie premisimus, utile est ut et de officiis festivitatem sanctorum aliqua in hac septima parte subijciamus.
• • De sanctis Fabiano et Sebastiano.
    • In festo beatorum Fabiani et Sebastiani duplex collecta in quibusdam ecclesiis in missa dicitur...
  • De revelatione sancti Michaelis.
    • Ecclesia facit festum de angelis duplici ratione, prima est quia nobis ministratur omnes enim sunt administratorii spiritus...
  • De assumptione beate Marie virginis.
    • Ieronimus dicit Quomodo beata Maria asumpta fuerit sive in corpore sive extra corpus nescio, deus scit...
  • De quattuor coronatis.
    • De quattuor coronatis hoc notabile reperitur quod quinque fuerunt qui venerant ad construendum templum Dyocletiani...
  • De martiribus.
    • Martir grece testis dicitur latine, martires enim testes sunt quod Christus passus est pro omnibus et ipsi pro Christo...
• Sequitur octava pars de computo et kalendario et de pertinentibus ad illa.
  • Quoniam sicut ait beatus Augustinus sacerdotes computum scire tenentur alioquin vix in eis sacerdotis nomen constabit...
• • De septimana.
    • Sequitur de septimana. Nempe continet septimana septem dies naturales quorum repetione et menses et anni et secula peraguntur...
  • De aureo numero.
    • Aureus numerus ille est qui ponitur in kalendario qui in quolibet mense indicat lunam primam ad prefatos errores facilius corrigendos inventus...
• Explicit Rationale divinorum officiorum.
• Einband und Fragmente