Aristoteles

Opera [Latin]. With title: Expositiones textuales dubiorum

[Cologne]: Heinrich Quentell, 22 Sept. 1497, 1497

• Bibliographic information
• Digitale Sammlung
• ISTC No. ia00967000

×Close

Cite this volume

Please cite this volume by using the following permalink (PURL)

http://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/show/inc-iv-213

Click PURL to copy.

Close

Citation link: http://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/show/inc-iv-213  
URN: urn:nbn:de:tuda-tudigit-9353  
Metadata: METS
IIIF Manifest: http://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/show/iiif/inc-iv-213/manifest.json

 

Download

• normal, 119 MB

Use / Order Overview

Content

• Expositiones extuales dubiorum atque luculentissime explanationes in libros de celo et mundo, de generatione et corruptione metherologorum ac parvorum naturalium Arestotelis...
• Cum veterum traditionibus acceperim gentiles vana licet superstitione numquam verecundiores fuisse...
  • Queritur ergo primo utrum ob ordinatum scientiarum naturalium processum liber de celo et mundo rationabiliter ponatur primus post librum physicorum.
    • Notandum quod in corporibus in isto libro considerantis contingit attendere duos ordines rationis speculative; primus est secundum quod totum universum corporeum prius est in consideratione quam partes eius...
• Aristotelis Stragyrite peripatheticorum principis textus primi libri de celo et mundo.
  • [D]e natura scientia fere plurima videtur circa corpora et magnitudines et horum existens passiones et motus...
    • Iste est liber de celo et mundo Arestotelis qui prima sui divisione dividitur in partem prohelialem et partem executivam in qua incipit prosequi suum propositum...
• Secundus tractatus.
  • [S]ed quoniam manifestum est de his et de reliquis intendendum, et primo utrum corpus est infinitum...
    • Postquam philosophus ostendit perfectionem universi et ex quibus partibus eius perfectio integretur hic consequenter in hoc tractatu secundo inquirit de infinitate ipsius...
• Tractatus tertius.
  • [Q[uia autem neque plures possibile est esse celos dicimus, hoc enim dicebamus intendendum si quis non putat universaliter ostensum esse de corporibus...
    • Postquam philosophus ostendit quod universum non est infinitum magnitudine, hic consequenter in isto tertio tractatu ostendit quod non sint plures mundi numero et si non sunt infiniti.
• Tractatus quartus.
  • [H]is autem determinatis dicamus post hoc utrum ingenitus aut genitus et incorruptibilis aut corruptibilis pertranseuntes prius aliorum suspitiones...
    • Iste est tractatus quartus huius primi libri de celo in quo philosophus inquirit utrum corpus totius mundi sit infinitum eternitate durationis.
• Secundus liber.
  • [Q]uod quidem igitur neque factum est omne celum neque contigit corrumpi quemadmodum quidam dicunt ipsum...
    • Postquam philosophus in primo libro determinavit de toto mundo in quo ostendit dicere quedam corpora que moventur circulariter et quedam que moventur motu recto, hic consequenter in hoc secundo incipit determinare de ipsis corporibus que moventur circulariter.
• Figuram autem sphericam necesse est habere celum hec enim promptissima et substantia et natura prima.
  • Istud est tertium capitulum huius tractatus primi, in quo philosophus determinat de figura ipsius celi.
• Secundus tractatus.
  • [D]e vocatis autem astris consequens utique erit dicere ex quibus constant et in quibus figuris et qui motus eorum.
    • Iste est secundus tractatus huius libri secundi, in quo postquam philosophus determinavit de celo, consequenter determinat de stellis que sunt in celo.
• Duabus autem dubitationibus entibus de quibus merito utique quilibet dubitabit temptandum dicere quod videtur dignum esse reputantes promptitudinem magis inputari verecundie quam audacie...
• Nos autem dicamus primum utrum habeat motum at manet quemadmodum enim diximus...
  • Istud est secundum capitulum huius tractatus tertii in quo philosophus determinat de terra secundum veritatem.
• Tertius liber.
  • [D]e primo quidem igitur celo et partibus adhuc autem de in ipso latis astris ex quibus constant et qualia quedam natura sunt...
    • Postquam Arestoteles determinavit de corporibus que moventur motu circulari, hic consequenter in tertio et quarto libris procedit ad determinandum de corporibus que moventur motu recto.
• Quartus liber.
  • [D]e gravi autem et levi quod est utrumque et qua natura ipsorum considerandum et propter quam causam habent virtutes has.
    • Iste est quartus liber de celo et mundo in quo Arestoteles determinat de naturis corporum simplicium qua moventur motu recto, quorum motus determinantur per gravitatem et levitatem.
• [S]icut tradit philosophus in tertio de anima scientie secantur quemadmodum et res nam et omnes habitus distinguuntur secundum obiecta que habent...
• De his igitur quantum decet tractandum et que causa quare ut generatio sit semper et que simpliciter et que secundum partem existentem autem causa quidem una unde principium motus esse dicimus...
  • Postquam Arestoteles contra predictam solutionem obiecit hic consequenter introducit aliam questionem per cuius solutionem solvitur dicta obiectio.
• Suscipiendum utique magis quasi tangentes questionem a principio qualis alicuius entis augmentari et diminui causas querimus.
• • Ista est secunda pars huius capituli secundi in qua philosophus inquirit de eo quod aliquid augetur.
• De modo agendi.
  • Quomodo contingat hoc accidere rursus dicamus, his igitur videtur pati unumquodque per quosdam poros ingrediente faciente ultimo...
    • Ista est secunda pars principalis huius capituli in qua philosophus determinat de modo agendi et patiendi...
• Secundus liber.
  • [D]e mixtione quidem igitur et tactu et de facere et pati dictum est quomodo existant in rebus transmutantibus secundum naturam...
    • Postquam philosophus in primo libro determinavit de generatione et corruptione in communi et de motibus consequentibus scilicet de alteratione et augmento, hic consequenter in secundo libro determinat de generatione et corruptione in [speciali.]
• Sed tamen neque ignis erist aer calidus.
  • Hic consequenter removet quandam responsionem que posset dari ad predicta, quia posset aliquis dicere quod quando aer fit ignis...
• Nobis autem et universaliter prius dictum est de causis et nunc determinatum est de materia et forma...
  • Postquam philosophus determinavit de principiis generationis universaliter secundum propriam et antiquorum opinionem et etiam reprobavit opiniones aliorum de principio movente.
• Circa reliquam partem huius methodi quam omnes priores Metheorologiam vocabant, id est doctrinam de his que in excelsis generantur sunt alique questiones preambule.
• [D]e primis quidem igitur causis nature et de omni motu naturali adhuc autem de secundum superiorem lationem perornatis astris et de elementis corporalibus [...] dictum est...
• Iste est liber metheorologorum Arestotelis, qui prima sui divisione in quatuor dividitur libros partiales, in quorum primo agit de transmutationibus...
• Secundus tractatus.
  • [H]is autem determinatis dicamus propter quam causam flamme accense apparent circa celum et discurrentia sidera et vocati a quibusdam dali et eges.
    • Iste est secundus tractatus primi libri quo incipit determinare de his que generantur in alto ex materia sicca.
• Tertius tractatus.
  • Iste est tractatus huius primi libri, in quo determinat de his que causant ab exalatione humida super terram.
• Non semper autem eadem loca terre neque aquosa sunt neque arida sed permutantur secundum fluviorum generationes et effectus...
  • Istud est capitulum secundum huius ultimi tractatus in quo philosophus determinare intendit de duratione fluviorum...
• [D]e mari autem et que natura ipsius et propter quam causam est salsa tanta aque multitudo...
  • Iste est secundus tractatus liber metherologorum Arestotelis in quo determinat de natura maris, de ventis, de agitatione terre et choruscatione.
• Secundus tractatus.
  • [D]e spiritibus autem dicamus summentes principium dictum nobis iam prius, sunt enim due species exalationis ut diximus...
    • Postquam philosophus determinavit de mari cuius salsedo cantur ex admixtione exalationis sicce terrestris, hic consequenter in isto tractatu secundo determinat de ventis...
• Tractatus tertius.
  • [D]e agitatione autem et motu terre post hec dicendum, causa enim huius passionis habita huic generi est...
• • Iste est tertius tractatus huius secundi libri, in quo postquam philosophus determinavit de his que generantur circa terram ex sicca exalatione, hic consequenter intendit determinare de his que generantur interius in terra...
• Sequitur tertius liber.
  • [D]e residuis autem dicamus operibus segregationis huius preinducto iam non dicentes.
    • Postquam philosophus determinavit de tonitruo et choruscatione in fine precedentis libri, hic consequenter in principio istius tertii intendit determinare de aliis que generantur ex eadem exalatione extrusa a nuba...
• De iride in speciali.
  • Iris autem quod quidem est refractio dictum est prius qualis autem quedam refractio et quomodo et propter quam causam singula fiunt accidentium circa ipsum dicimus nunc.
    • Hic consequenter philosophus determinat de iride et subdividitur hec pars in tres partes principales...
• Incipit quartus liber.
  • [Q]uoniam autem quatuor cause determinate sunt elementorum, harum autem secundum coniugationem et elementa quatuor accidit esse, quorum duo quidem factiva calidum et frigidum...
    • Iste est quartus liber metherologorum Arestotelis, in quo philosophus docet operationes qualitatum primarum activarum in mixtis et etiam passiones passivarum.
• Tertius tractaus (!). De omiomeris.
  • [Q]uoniam autem hec quidem ab alia causa consistunt, ex quibus autem hec materia quidem siccum et humidum...
    • Iste est tertius tractatus huius libri, in quo philosophus ostendit quid sit unumquidque omiomerum secundum materiam et aliqualiter secundum formam.
• Expositio et textualis declaratio quatuor librorum Metheorologorum Aristotelis iuxta commentationem doctoris et ipsius probatissimam viam sancti ad profectum studentium gymnasii Colociensis quod trito sermone bursa Montis dicitur [...] et per honestum virum Henricum Quentel Agripinensis Colonie civem nitidissime impressa anno incarnationis Millesimo quadringentesimo super nonagesimum septimo, decimo kalendas Octobris.
• Cum in naturali scientia ad universalibus ad minus universalia procedantur sicut philosophus docet in primo physicorum...
• De organis sensivum.
  • Hic consequenter exclusis falsis opinionibus aliorum accedit ad principale propositum et primo quantum ad organum sensuum non necessariorum.
• Sapor definitur.
  • Hic consequenter inducit ex premissis definitionem saporis, dicens quod sapor nihil aliud est quam passio sacra in humido aqueo...
• [A]biiciet autem aliquis si omne corpus in infinita dividatur et passiones ergo sensibiles puta color et sapor et odor et gravedo et frigiditas et calidum et leve et durum et molle.
  • Postquam phylosophus determinavit de organis sensuum et de sensibilibus hic consequenter in isto tertio capitulo determinat quasdam questiones circa sensuum et sensibilia.
• Si autem hoc in uno et indivisibili sentit manifestum quod alia magis enim contingebat hoc simul plura quam genere altera...
  • Hic consequenter ostendit hoc esse impossibile in sensibilibus diversorum sensuum ut scilicet per aliam partem anime sentiantur...
• Sequitur liber de memoria et reminiscentia.
  • [E]t habeatur notitia generalis eorum qua in libro de memoria et reminiscentia traduntur.
• [C]irca initium libri de somno et vigilia queritur utrum convenienti ordine somnus existens vigilie privatio prenominetur in istius libri titulo.
• Capitulum secundum.
  • [P]ost hoc autem querendum est de somno et primo cui eorum que anime passio hoc in esse videtur et utrum intellective particule passio est hec vel sensitive his enim solum eorum que in nobis sunt cognoscimus aliquid.
• • Istud est secundum capitulum huius libri in quo philosophus determinat de somno quid est quedam passio contingens in somno.
• Sequitur liber de longitudine et brevitate vite.
  • [S]icut dicit philosophus in ultimo capitulo in libro de partibus animalium substantiarum Quecumque natura constant...
• Tractatus aureus sancti Thome Aquinatis de ente et essentia seu de quidditatibus rerum intitulatus quam artificiosissime et mira verborum claritate ad compendium recolligens uberiores flores metaphysice...
  • Prohemium. [Q]uoniam parvus error in principio magnus sit in fine secundum philosophum in primo cceli et mundi, ens autem et essentia sunt que primo ab intellectu concipiuntur...
• Pars executiva. Et tractatus primus.
  • [S]ciendum est igitur quod sicut in quinto metaphysice philosophus dicitur ens per se dupliciter dicitur...
    • Hic doctor prosequitur partem executivam in qua secundum ordinem iam promissum primo manifestat significationem entis...
• Sic ergo genus significat indeterminate totum id quod est in specie, non enim tamen significat materiam, similiter etiam differentia significat totum et non significat tamen formam...
  • In hac parte doctor comparat ista quatuor scilicet genus differentiam speciem et definitionem et primo comparat ea penes convenientiam...
• Secundus tractatus de essentiis substantiarum immaterialium.
  • [N]unc autem restat videre per quem modum sit essentia in substantiis separatis scilicet in anima et intelligentia et causa prima.
    • Iste est secundus tractatus huius libri in quo doctor incipit [determinare de essentia substantiarum immaterialium...]
• His visis patet quomodo essentia in diversis invenitur, invenitur enim triplex modus habendi essentiam in substantiis...
• • Postquam est aliqualiter per ostensum qualiter reperiatur et que sit essentia in substantiis tam materialibus quam separatis...
• Tractatus Gerardi de Monte, artium et sacre theologie professoris eximii, ad favorabilem dirigens concordiam, quedam problemata inter sanctum Thomam et venerabilem Albertum Magnum, ex quorum contentiosa disputatione nonnullis olim dabatur fomentum odii...
  • [N]olite plures magistri fieri fratres scribitur Jacobi tertio, de quo sic inquit sanctus Augustinus in principio libri retractationum Plures magistros fieri existimo...
• Quod sanctus Thomas et venerabilis Albertus concordant circa animationem celi.
  • Nonam contrarietatem tractatus ponit circa hoc utrum celum sit corpus physicum et animatum...
• Apologetica sive responsiva venerandi magistri Gerardi de Monte, artium et sacre theologie professoris eximii, ad quandam invectivam a nonullo recenti et opulento philosopho licet tunc temporis inopi theologo editam...
  • Argumentum autoris in apologiam.
    • [G]ratis condemnare videri utique minus nobis existet...
• Einband und Fragmente