ULB Darmstadt - Praeceptorium divinae legis

Hollen, Gotschalcus

Praeceptorium divinae legis

[Cologne]: Johann Guldenschaff, 12 Nov. [14]84

Bibliographische Information
ISTC No. ih00295000
Digitale Sammlungen - Inkunabeln

Zitierlink: http://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/show/inc-iv-433
URN: urn:nbn:de:tuda-tudigit-23269
Metadaten: METS

Vorschau Bestellung

Inhalt

Preceptorium novum et perutile cum suo registro clero et vulgo deserviens studiosissime collectum per reverendum patrem utique magistrum in omni facultate paritum fratrem Goschalcum Hollen, ordinis sancti Augustini, sacri eloquii preconis celeberrimi incipit feliciter.
- [S]i vis vitam... Mathei xix Ista sunt verba nostri salvatoris in quibus explicatur summe nostre totius salutis quantum ad duo, primo quantum ad premium retributionis divine ibi...
Primum preceptum preceptorii Goschalci incipit feliciter.
- [N]on adorabis... Exodi xx, legitur ibidem Ego sum dominus deus... Ad illius mandati explanationem concurrunt tria quedam pertinent ad mandati cognitionem...
De adoratione ymaginum sanctorum.
- Quinto adorantur ymagines sanctorum et hoc dulie, ideo dicit archidyaconus...
Non habebis deos alienos.
- Tertii qui peccant contra istud preceptum sunt divinatores per manifestam demonum invocationem, quod est maximum peccatum...
Non adorabis deos alienos.
- Quinti vocantur malefici qui peccant et faciunt contra illud preceptum et sunt illi qui per invocationem faciunt apparere demones in aliqua effigie visibili ad dandum responsa.
Non adorabis deos alienos.
- Septimi sunt qui peccant contra illud preceptum et sunt illi qui somnia observant de quibus Deutronomii xviii...
Non adorabis deos alienos.
- Noni sunt qui peccant contra hoc preceptum et sunt sortilegi...
Incipit secundum preceptum.
- Non assumes invanum nomen dei tui.
- [N]on invanum assumes nomen dei tui, quod exponit magister sententiarum libro iii, distinctio xxxiiii dicens Non iurabis pro ullo...
Non assumes nomen dei tui invanum.
- Quinti sunt qui contra illud preceptum peccant et sunt omnes illi qui iurant se velle facere aliquod malum...
Non assumes nomen dei invanum.
- Duodecimi qui peccant contra illud preceptum sunt blasphematores dei et sanctorum suorum.
Non assumes nomen dei invanum.
- Decimiquarti sunt qui peccant contra istud preceptum et sunt qui murmurant contra deum.
[M]emento ut diem sabbati sanctifices.
- Queritur primo quare ad hoc preceptum additur hoc verbum memento cum non addatur ad aliam preceptam...
Sabbata sanctifices.
- Secundi sunt qui peccant contra hoc preceptum et sunt qui emunt et vendunt in diebus dominicis et aliis festis...
Sabbata sanctifices.
- Secundo modo exponitur hoc preceptum Memento ut diem sabbati sanctifices, id est sancte et immaculate sine peccato vives, nullum peccatum in eo committendo...
Sabbata sanctifices.
- Tertium peccatum quo violatur sabbatum communiter est saltatio et chorea dicente canonista...
Sabbata sanctifices.
- Secundum quod debet fieri in sabbato est devota oratio, quia tunc debemus sibi gratias agere et debite eum colere et adorare...
Incipit preceptum quartum.
- Honora patrem tuum et matrem tuam... Omnis dilectio hominis in duobus consistit scilicet dei et proximi...
Honora patrem et matrem.
- Tertio peccant contra illud preceptum scolares et discipuli qui debitum honorem non impendunt suis magistris qui eos informant in moribus et scientiis.
Honora patrem et matrem.
- Quarti sunt qui peccant contra illud preceptum et sunt servi et ancille non honorantes patremfamilias domus et matremfamilias...
Honora patrem et matrem.
- Sexto dicitur aliquis pater ex temporis diuturnitate sic senes et decrepiti dicuntur patres...
Honora patrem et matrem.
- Octavo debemus dare honorem paternum prelatis et pastoribus quorum prudentia gubernamur...
Honora patrem et matrem.
- Nono peccant contra illud preceptum qui sunt inobedientes prelatis ecclesie...
Honora patrem et matrem.
- Undecimo peccant contra illud preceptum qui nolunt semel ad minus in anno confiteri suo proprio sacerdoti eorum peccata...
Honora patrem et matrem.
- Secundo istum patrem debemus honorare in eius benedicto filio domino nostro Ihesu Christo...
De honore quem tenemur ecclesie.
- Honorem maternum obligamur ecclesie, de qua ad Galatos iiii...
Incipit preceptum quintum.
- [N]on occides. Istud est quintum preceptum inhibens nocumentum proximo fieri quantum ad personam scilicet non occidendo eam...
Secundo modo habet fieri homicidium in corde, proponendo occidere sicut proposuit Esau occidere fratrem suum Jacob dicens...
Quarto peccant contra illud preceptum detractores de quibus dicitur...
Sexto peccant contra illud preceptum Non occides qui manu occidunt realiter...
Septimo peccant contra illud preceptum Non occides qui occidunt homines bello iniusto...
Incipit preceptum sextum.
- Non mechaberis. [I]stud preceptum congrue sexto loco ponitur quia sicut sexto die homo fuit creatus, sic in sexto precepto prohibetur eius inordinata generatio.
Non mechaberis.
- Primus gradus luxurie in opere est fornicatio et accipitur communiter pro omni luxuria extra leges matrimonii...
De peccato adulterii.
- Tertio peccant in opere exteriori contra illud preceptum adulteri qui gravius peccant quam simplices fornicatores aut defloratores virginum...
Non mechaberis.
- Quinto peccant contra illud preceptum Non mechaberis incestuosi scilicet qui cum consanguineis suis vel cognatis fornicatur...
Non mechaberis.
- Sexto peccant contra illud preceptum Non mechaberis qui fornicatur cum personis deo consecratis et etiam ipse persone in se et vocatur secundum quosdam incestus spiritualis.
Non mechaberis.
- Septimo peccant contra illud preceptum Non mechaberis qui deo simpliciter voverunt et a mundo totaliter se abdicaverunt ut fratres monachi et moniales...
Incipit vii preceptum.
- Non furtum facies.
  - Non furtum facies. Hoc est septimum preceptum in quo dominus prohibet nocumentum fieri proximo in rebus temporalibus...
Non furtum facies.
- Tertio peccant contra illud preceptum qui committunt furtum in re publica quid furtum vocatur peculatus.
Non furtum facies.
- Quarto peccant contra illud preceptum raptores ut patet xiiii questio, vi capitulo, penale...
Non furtum facies.
- Sexto peccant contra illud preceptum qui sibi summam magnam pecuniarum thesaurisant inique...
De symoniace peccantibus.
- Octavo peccant contra illud preceptum symoniaci et est symonia studiosa voluntas emendi vel vendendi aliquid spirituale vel spirituali annexum.
Non falsum testimonium dices.
- Secundo peccant contra illud preceptum mendaces seu mendacium proferentes quid patet per diffinitionem mendacii...
De simulatoribus.
- Quarto peccant contra hoc preceptum qui in factis simulatis deum offendunt.
Incipit ix preceptum.
- Non falsum testimonium dices.
  - [I]stud est nonum preceptum ubi licet explicite solum prohibeatur concupiscentia oculorum in re aliena...
Non concupisces rem alienam.
- Tertio peccant contra illud preceptum Non concupisces rem proximi tui scilicet avare eam contra iustitiam retinendo...
Incipit decimum preceptum.
- [D]ecimum preceptum et ultimum est Non concupisces uxorem proximi tui, in quo prohibetur omnis concupiscentia carnalis sicut in nono precepto prohibetur concupiscentia oculorum.
Non concupisces uxorem.
- Tertio peccant contra illud preceptum Non concupisces uxorem proximi tui, qui licet nolunt concupiscere tamen volunt concupisci...
Consummatum est presens et novum preceptorium pulcherrimum ac fructuosissimum domini Gotscalci, ordinis heremitarum sancti Augustini, viri peritissimi, satis bene correctum ac emendatum, impressum autem per me Johannem Guldenschaeff civem Coloniensis, ad laudem et gloriam sancte trinitatis ac gloriose dei genitricis Marie necnon ad utilitatem ecclesie sue sancte, ipso die sancti Kumberti episcopi anni (!) domini octogesimiquarti.
Tabula sive directorium tangens materias secundum alphabeti ordinem in hoc libro contentas...
Magister honorandus debet in se habere quatuor, cviii, C.
Einband und Fragmente

Zitieren dieses Bandes

Inhalt